कथा - बुबाको बिनाको दशैं !

नेपालको बझाङ जिल्ला पहाडी भेगमा अवस्थित, दुर्गम तर प्राकृतिक सौन्दर्यले भरिपूर्ण क्षेत्र हो। यहाँका जनताहरू आफ्नै परम्परा, संस्कृति, र चाडपर्वलाई गहिरो माया गर्छन्, विशेष गरी दशैंलाई। दशैंमा गाउँघरमा भेला भएर देवी दुर्गाको पूजा गर्ने, टीका, जमरा लगाउने, अनि आशीर्वाद दिने प्रथा धेरै पुरानो हो। 

यस पटकको दशैं भने रमाइलोभन्दा फरक ढंगले आयो। माया नामकी एउटी युवती, जसको जन्म बझाङकै सानो गाउँमा भएको थियो, विगत केही वर्षदेखि काठमाडौँमा पढ्न गएकी थिई। तर यो वर्ष दशैंको अघिल्लो हप्ता नै एउटा ठूलो विपत्ति आयो—उनको बाबुको अकस्मात निधन भयो। परिवारको मूल खम्बा गुमाउनु भनेको माया र उनको परिवारका लागि जीवनकै सबैभन्दा ठूलो चोट थियो।

दशैंको दिन गाउँमा सबैले आ-आफ्नो घर सजाउँदै, पूजा सामग्री तयार गर्दै थिए। गाउँका अरु परिवारहरू जस्तै मायाको घरमा पनि परम्परागत रूपमा पूजा सामग्रीहरू तयार पारिएको थियो, तर वातावरण असह्य रूपमा शून्य र पीडादायी थियो। मायाको आमा दुःखले थकित थिइन्, उनको अनुहारमा पीडाले छोएको गहिरो चिन्ता थियो। माया पनि हर्षविहीन थिई, उनका आँखा सुकिसकेका थिए, तर मनको पीडा अघिको भन्दा गहिरो बनिरहेको थियो।

यस पटकको टीका लगाउने समय आयो, तर बाबुको स्थान खाली थियो। त्यो दृश्य सबैका लागि हृदय विदारक थियो। माया, जो सधैं आफ्नो बाबुको हातबाट टीका थाप्थिन्, आज बाबुको अभावमा स्तब्ध थिइन्। जब आमाले टीका लगाइन्, आँसु झर्न थाल्यो। मायाका साना भाइबहिनीहरू त परपरै बसेर रुँदै थिए। 

परिवारको सबैभन्दा ठूलो व्यक्ति गुमाउनुको पीडा र त्यो घडीमा सारा गाउँको समर्थनले माया र उनको परिवारलाई एक किसिमको सान्त्वना दिएको थियो। गाउँलेहरू आउँदै गए, आशीर्वाद दिए, र मायाको परिवारलाई साहस गर्न प्रेरित गरे। यो दशैंमा, माया र उनको परिवारले देवी दुर्गाको पूजा गर्दा शक्ति र धैर्यको प्रतीकलाई गहिरो भावनाले स्मरण गरे।

यस घटनाले माया भित्र एउटा कुरा बुझायो: जीवनका सबै सुखदुखहरू पार गरेर अघि बढ्नुपर्ने रहेछ। बाबुको सम्झना सधैं रहनेछ, तर अब उनीहरूले नयाँ साहस र दृढता लिएर जीवनको नयाँ अध्याय सुरू गर्नुपर्नेछ।